”ανάπτυξη ολοκληρωμένου συστήματος υπηρεσιών και υποδομών βιώσιμης κινητικότητας στο κέντρο της Αθήνας, για ένα κέντρο προσβάσιμο, χωρίς ρύπους, θόρυβο και ατυχήματα, ανοιχτό σε κάθε κάτοικο και επισκέπτη της πόλης”

 

Η πρόταση του Δικτύου μας -που κατατέθηκε επίσημα στον Δήμο Αθηναίων τον Σεπτέμβριο του 2019- αφορά στην ανάπτυξη ενός καινοτόμου συστήματος ολοκληρωμένης διαχείρισης της κινητικότητας σε περιοχές του κέντρου της Αθήνας, μέσα από την παροχή υπηρεσιών και υποδομών που θα προάγουν τα βιώσιμα μέσα και τρόπους μεταφορών και θα περιορίζουν την χρήση των ρυπογόνων μηχανοκίνητων μέσων στον ελάχιστο αναγκαίο βαθμό.

Ως περιοχές παρέμβασης υποδεικνύονται ενδεικτικά:

• Το Εμπορικό Τρίγωνο
• Η περιοχή του Ψυρρή
• Η Πλάκα
• Οι πεζοδρομημένες (κατ’ ελάχιστον) περιοχές του Θησείου και του Κεραμεικού
• Οι περιμετρικές οδοί (κατ’ ελάχιστον) των λόφων της Ακρόπολης και του Φιλοπάππου

Η πρόταση αφορά στην σταδιακή οριοθέτηση των επιμέρους προαναφερόμενων χωρικών ενοτήτων με έξυπνα συστήματα ελεγχόμενης πρόσβασης και στάθμευσης και την ανάπτυξη (με συνεργασίες ή συνέργειες του Δήμου με τον ιδιωτικό τομέα) μιας πληθώρας εναλλακτικών πράσινων μέσων και τρόπων μετακίνησης.

Οι νέες λύσεις κινητικότητας αναμένεται να συμβάλουν θετικά στη λειτουργία υφιστάμενων, αλλά και στην προσέλκυση νέων, παραγωγικών δραστηριοτήτων στις εν λόγω περιοχές του κέντρου της Αθήνας, αλλά και σε μια αναβαθμισμένη λειτουργία της κατοικίας και του δημόσιου χώρου. Οι περιοχές αυτές, απελευθερωμένες κατά το δυνατόν από ένα σημαντικό στοιχείο υποβάθμισης της λειτουργικότητάς τους (ειδικά τις διαμπερείς ροές ΙΧ), και εξοπλισμένες με ένα πλαίσιο που θα διαμορφωθεί και θα ενεργοποιηθεί με τη συμβολή φορέων, τοπικών ομάδων και πρωτοβουλιών, μπορούν να αποτελέσουν ένα διαρκές και πρότυπο ανοιχτό εργαστήρι καινοτομίας, ανασχεδιασμού του δημόσιου χώρου και πολεοδομικής ανασυγκρότησης.

Smart Mobility – Electromobility – Micromobility – Shared Mobility – Mobility as a Service (MaaS)

Στον τομέα της κινητικότητας, και για ένα σημαντικό ευρωπαϊκό μητροπολιτικό κέντρο όπως η Αθήνα –βραβευμένη διεθνώς για τις δράσεις καινοτομίας και το «πρόγραμμα ανθεκτικότητας» που έχει αναπτύξει τα προηγούμενα χρόνια–, προσφέρονται προς διερεύνηση μια σειρά λύσεων και state of the art τεχνικών/τεχνολογιών που έχουν αναπτυχθεί κατά την τελευταία δεκαετία ή υλοποιούνται ήδη σε άλλες μητροπόλεις του κόσμου.

Εκκινώντας, επομένως, από δοκιμασμένες και καταξιωμένες επιλογές, όπως είναι λ.χ. η έξυπνη κινητικότητα (smart mobility), η ηλεκτροκίνηση (electromobility), η μικροκινητικότητα (micromobility) και η κινητικότητα της κοινής χρήσης (shared mobility), η Αθήνα μπορεί να προωθηθεί δυναμικά στην κούρσα της παγκόσμιας καινοτομίας υιοθετώντας την πλέον πρωτοποριακή πλατφόρμα κινητικότητας, το Mobility as a Service (MaaS).

Στο πλαίσιο μιας τέτοιας πλατφόρμας, ο Δήμος Αθηναίων, όντας θεσμικά και ουσιαστικά αρμόδιος για τις περιοχές παρέμβασης που αναφέραμε, δύναται να αποφασίσει ποιες υπηρεσίες και πολιτικές κινητικότητας επιθυμεί να προσφέρονται εντός των ορίων τους προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα κινητικότητας / προσπελασιμότητας με τον πλέον περιβαλλοντικά φιλικό τρόπο και με τον πιο φιλικό τρόπο στον κάτοικο, τον επισκέπτη και τον δραστηριοποιούμενο στις περιοχές αυτές.

Οι υπηρεσίες και οι πολιτικές αυτές μπορούν να περιλαμβάνουν (ενδεικτικά και όχι περιοριστικά):

• Ελεγχόμενη πρόσβαση, μέσα από έξυπνα συστήματα που θα διαχειρίζεται με την ανάπτυξη ψηφιακού κέντρου ελέγχου
• Ελεγχόμενη στάθμευση, σε συγκεκριμένες ζώνες και οργανωμένους χώρους στάθμευσης (ιδιωτικούς και δημόσιους), με έμφαση στους δημοτικούς κλειστούς χώρους
• Ελεγχόμενη τροφοδοσία (με προδιαγεγραμμένες ζώνες, ώρες και οχήματα περιορισμένου όγκου και χαμηλών εκπομπών)
• Ελεύθερη πρόσβαση οχημάτων έκτακτης ανάγκης (ΕΚΑΒ, πυροσβεστική, αστυνομία)
• Ελεγχόμενη πρόσβαση για μόνιμους κατοίκους με ιδιωτικές θέσεις στάθμευσης εντός της ζώνης (υπό όρους)
• Ελεύθερη πρόσβαση της δημόσιας μητροπολιτικής συγκοινωνίας
• Ανάπτυξη συστήματος ηλεκτρικών mini bus (με ή χωρίς οδηγό)
• Ελεύθερη πρόσβαση ποδηλάτων, πατινιών (και άλλων μέσων μικροκινητικότητας), αλλά κυκλοφορία και στάθμευση με συγκεκριμένους κανόνες και σε συγκεκριμένες ζώνες
• Ανάπτυξη συστημάτων κοινόχρηστων ποδηλάτων και ρύθμιση λειτουργίας συστημάτων κοινόχρηστων πατινιών
• Πλήρης ενθάρρυνση του περπατήματος σε όλη την περιοχή με αναβάθμιση των σχετικών υποδομών, παροχή κατάλληλης πληροφοριακής σήμανσης και σχετικού έντυπου και ψηφιακού υλικού
• Διαμόρφωση συνθηκών πλήρους προσβασιμότητας για άτομα μειωμένης κινητικότητας (ΑΜΚ)
• Ανάπτυξη συστήματος μικρών ηλεκτρικών οχημάτων με οδηγό (αντί του συμβατικού ταξί), για την εξυπηρέτηση ατόμων και επιχειρήσεων που δεν μπορούν να εξυπηρετηθούν με τα άλλα προσφερόμενα μέσα.

Τέτοιες ιδέες / προτάσεις μπορούν να επικοινωνηθούν και να τεθούν σε διαβούλευση προκειμένου εντέλει ο Δήμος Αθηναίων να διαμορφώσει μια ολοκληρωμένη στρατηγική κινητικότητας. Για την υλοποίηση μιας τέτοιας στρατηγικής μπορεί να απευθυνθεί σε μία ή παραπάνω εταιρίες ή σύμπραξη αυτών, με την προϋπόθεση πως το παρεχόμενο έργο κινητικότητας θα γίνεται αντιληπτό από τον χρήστη ως ενιαίο.

Τούτο σημαίνει:

• Ενιαία πληροφόρηση και πολιτική προώθησης/επικοινωνίας, μέσα από έντυπα και ψηφιακά μέσα και ειδικότερα μια μοναδική ψηφιακή πλατφόρμα
• Ενιαία παρακολούθηση και αντιμετώπιση προβλημάτων λειτουργίας διαμέσου ενός κέντρου ελέγχου και μιας συνεκτικής ομάδας υποστήριξης στο πεδίο
• Ενιαία αξιολόγηση του συστήματος ανά τακτά διαστήματα βάσει έξυπνων δεικτών
• Ενιαίος τρόπος τιμολόγησης και κράτησης (όπου κάτι τέτοιο απαιτείται, πχ κράτηση/πληρωμή για στάθμευση), με την χρήση έξυπνων καρτών και εφαρμογών κινητής τηλεφωνίας
• Άρση του οικονομικού ανταγωνισμού των μέσων (οι πάροχοι των μεταφορικών υπηρεσιών δεν θα αμείβονται αναλογικά με το παρεχόμενο έργο, αλλά με σταθερή μηνιαία αμοιβή)
• Κεντρικός σχεδιασμός και ευέλικτη λήψη αποφάσεων για τυχόν τροποποιήσεις στο σύστημα κινητικότητας
• Διαρκής διάδραση / συμμετοχικός σχεδιασμός με τους επαγγελματίες, τους κατοίκους και τους χρήστες της περιοχής, για οποιαδήποτε απόφαση μπορεί να ενταχθεί στο πλαίσιο μιας τέτοια διαδικασίας

Για να κατανοήσει κανείς καλύτερα τα παραπάνω, αρκεί να αντιληφθεί την περιοχή παρέμβασης ως μια μεγάλη δημόσια εγκατάσταση (π.χ. ένα αεροδρόμιο ή μια πανεπιστημιούπολη), όπου τα πάντα εντός αυτής ορίζονται και λειτουργούν υπό την ευθύνη, τον σχεδιασμό και την επίβλεψη μιας κεντρικής αρχής (αλλά όχι αναγκαστικά από αυτήν).

Με την εφαρμογή του ATHENA MaaS κάθε κάτοικος ή επισκέπτης της πόλης θα γνωρίζει προκαταβολικά ότι για να εισέλθει στο κέντρο της Αθήνας:

α) οφείλει να ακολουθήσει συγκεκριμένους διαφανείς και δίκαιους κανόνες.

β) ανάλογα με τον ρόλο, την ιδιότητα και τον σκοπό του κάθε χρήστη (τα οποία θα πρέπει να πιστοποιούνται με αντικειμενικότητα) οι κανόνες αυτοί διαφοροποιούνται.

γ) για όποια επιλογή κινητικότητας (του επιτραπεί να) κάνει που ρυπαίνει ή καταλαμβάνει δημόσιο χώρο θα πρέπει να καταβάλει συγκεκριμένο εύλογο τίμημα.

δ) ο τρόπος για να πληροφορηθεί και να καταβάλει το όποιο τίμημα ή να αποκτήσει τα προβλεπόμενα ειδικά δικαιώματα πρόσβασης/κυκλοφορίας/στάθμευσης είναι ένας, ενιαίος, απλός και εύκολος.

ε) οι καθαροί και ασφαλείς τρόποι μεταφοράς ενθαρρύνονται (και επιδοτούνται εάν χρειαστεί), προσφέροντας δωρεάν ή χαμηλού κόστους χρήση στους πολίτες.

Σημείωση: για την αποφυγή κάθε παρερμηνείας, το έργο που ανακοίνωσε η δημοτική αρχή τον Μάιο του 2020 δεν σχετίζεται με την παρούσα πρόταση, παρότι φαινομενικά διαθέτει παρόμοιους στόχους.