1. Ποιος πήρε την πρωτοβουλία για το έργο των κλειστών χώρων στάθμευσης ποδηλάτων (micromobility hubs) και ποιος το υλοποιεί;

Τα micromobility hubs είναι μια ιδέα που το δίκτυο CIVINET Greece-Cyprus προσπαθεί να εισάγει στην Ελλάδα από το 2019. Το 2022 κατάφερε να εντοπίσει σχετική χρηματοδότηση από το πρόγραμμα “Challenge My City” του European Institute of Innovation and Technology / Urban Mobility. Οι Δήμοι Ηρακλείου και Λαρισαίων προσκλήθηκαν από το CIVINET να φιλοξενήσουν ένα πιλοτικό πρόγραμμα στην περιοχή τους, κάτι που τελικά υλοποιήθηκε μόνο στον Δήμο Ηρακλείου. Το έργο υλοποιείται μέσα από την συνεργασία Δήμου Ηρακλείου, EIT UM, CIVINET Greece-Cyprus και των δύο προμηθευτών που έχουν παραχωρήσει τα hubs για 6 μήνες (Don Cicleto, Rastel.io).

2. Ποιος πληρώνει για το έργο αυτό και ποιο είναι το κόστος των σταθμών;

Οι συγκεκριμένοι σταθμοί διαθέτουν ένα κόστος αγοράς από 7.500€ μέχρι 15.000€ ο ένας (συμπερ. των εξόδων λειτουργίας τους για ένα χρόνο). Η παραχώρηση 13 σταθμών για 6 μήνες κοστολογήθηκε από το EIT UM και τους προμηθευτές σε 120.000€ αθροιστικά. Ο Δήμος Ηρακλείου καταβάλλει για την υλοποίηση του πιλοτικού έργου 24.193€+ΦΠΑ στο δίκτυο CIVINET (βλ. Διαύγεια).

3. Γιατί δοκιμάζονται διαφορετικοί τύποι σταθμών ξένης προέλευσης;

Δοκιμάζονται δύο διαφορετικοί τύποι σταθμών για να αποκτήσει ο Δήμος και οι πολίτες την εμπειρία διαφορετικών συστημάτων και να αποφασίσουν ποιος ταιριάζει καλύτερα στην πόλη τους. Οι σταθμοί αυτοί δεν διατίθενται ακόμα από κάποιον εγχώριο κατασκευαστή. Για τον προσδιορισμό των προμηθευτών προηγήθηκε ανοιχτή πρόσκληση του EIT UM προκειμένου όλοι οι ενδιαφερόμενοι να καταθέσουν τις προτάσεις τους.

4. Τι θα γίνει μετά την πιλοτική φάση;

Μετά την πιλοτική περίοδο, που διαρκεί από τον Νοέμβριο 2023 μέχρι τον Απρίλιο 2024, ο Δήμος θα εξετάσει τα στατιστικά χρήσης των σταθμών, θα λάβει υπόψη του τα σχόλια και τις εντυπώσεις των πολιτών, και θα δεχτεί σχετικές εισηγήσεις από το ΕΙΤ UM και το CIVINET για την συνέχιση ή μη του έργου. Στην περίπτωση που αποφασίσει να συνεχίσει το έργο, θα προβεί σε διαπραγμάτευση με τους προμηθευτές για τους όρους της συνεργασίας αυτής. Εάν αποφασίσει την διακοπή του έργου, οι προμηθευτές θα αποσύρουν τους σταθμούς από την πόλη.

5. Η χρήση των σταθμών είναι δωρεάν; Τι θα πληρώνει ο πολίτης μετά την πιλοτική φάση;

Η χρήση των σταθμών κατά την πιλοτική περίοδο είναι δωρεάν. Ωστόσο μας απασχολεί το γεγονός ότι κάποιοι πολίτες ενδέχεται να χρησιμοποιήσουν τους σταθμούς σαν ιδιωτικούς χώρους μόνιμης στάθμευσης των προσωπικών τους οχημάτων, μη δίνοντας την δυνατότητα σε άλλους πολίτες να τους αξιοποιήσουν. Στην περίπτωση που διαπιστωθούν τέτοιες πρακτικές θα εξετασθεί το ενδεχόμενο να υπάρχει χρέωση από ένα άθροισμα ωρών συνεχόμενης χρήσης και άνω. Για την περίοδο μετά την πιλοτική φάση ο Δήμος θα εξετάσει όλα τα δεδομένα και θα αποφασίσει την τιμολογιακή πολιτική του συστήματος.

6. Πόσο ασφαλείς είναι οι σταθμοί για τον χρήστη; Παρέχουν ασφαλιστική κάλυψη εάν κλαπεί ή βανδαλιστεί κάποιο ποδήλατο;

Οι σταθμοί είναι εξαιρετικά ασφαλείς και συνιστώνται για την στάθμευση κάθε είδους και αξίας ποδηλάτων (πλην των cargobike και άλλων ειδικών κατασκευών που δεν χωρούν σε αυτούς). Αφενός απαιτούν από τον χρήστη να εγγραφεί στο σύστημα και να δηλώσει ονοματεπώνυμο, email και κινητό τηλέφωνο για να μπορεί να τους ξεκλειδώσει. Αφετέρου διαθέτουν εσωτερικά κάμερα καταγραφής, ώστε οποιαδήποτε κακόβουλη ενέργεια να αποτραπεί. Στην παρούσα φάση το σύστημα δεν παρέχει ασφαλιστική κάλυψη, αλλά εφόσον αυτό αποτελέσει αίτημα των πολιτών θα εξεταστούν οι οικονομικοί όροι με τους οποίους θα μπορούσε να εφαρμοστεί.

7. Υπάρχουν ζητήματα GDPR από την ύπαρξη καμερών εντός των σταθμών;

Δεν υπάρχει ζήτημα GDPR από την ύπαρξη κάμερας εντός του σταθμού, καθώς ο χρήστης έχει συναινέσει στην χρήση του συστήματος με αυτούς τους όρους και η κάμερα δεν μπορεί να καταγράψει οτιδήποτε συμβαίνει έξω από τον σταθμό. Η κάμερα υπάρχει καθαρά και μόνο για λόγους ασφαλείας και δεν συλλέγει άλλα δεδομένα των χρηστών.

8. Γιατί δεν έγιναν πρώτα ποδηλατόδρομοι και καλύτερα πεζοδρόμια στην πόλη του Ηρακλείου;

Τα πλήρως προσβάσιμα πεζοδρόμια και οι κατάλληλοι ποδηλατόδρομοι κατά μήκος των αξόνων υψηλής ταχύτητας αυτοκινήτων αποτελούν την ραχοκοκαλιά της βιώσιμης κινητικότητας μαζί με ένα αξιόπιστο και αποτελεσματικό σύστημα δημόσιας συγκοινωνίας. Ο Δήμος ήδη υλοποιεί έργα που σχετίζονται με τα παραπάνω και στον προγραμματισμό του για την επόμενη πενταετία εντάσσεται η περαιτέρω επέκταση και ο πολλαπλασιασμός τέτοιου είδους έργων. Οι παρεμβάσεις καινοτομίας είναι μια διαφορετική κατηγορία έργων που δεν ανταγωνίζονται τις βασικές υποδομές της πόλης και δεν καθυστερούν την υλοποίησή τους. Σχετίζονται με εντελώς διαφορετικές χρηματοδοτήσεις που δεν μπορούν να αξιοποιηθούν για άλλους σκοπούς και μπορούν να διαμορφώσουν γρηγορότερα κάποιες σημαντικές προοπτικές για τους Δήμους που τις υλοποιούν. Δυστυχώς ο τρόπος και σειρά με την οποία δημοσιεύονται διάφορα χρηματοδοτικά προγράμματα από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ελληνικό κράτος δεν είναι πάντα συμβατός με τον προγραμματισμό ενός Δήμου, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ο Δήμος Ηρακλείου θα πρέπει να αφήσει ευκαιρίες για καινοτόμα έργα να πηγαίνουν χαμένες.

9. Γιατί δεν γίνονται περισσότεροι χώροι στάθμευσης αυτοκινήτων;

Έχει αποδειχθεί διεθνώς μέσα από εκατοντάδες έρευνες ότι η μεγαλύτερη παροχή χώρων στάθμευσης στην αυτοκίνηση ουσιαστικά την ενθαρρύνει και σύντομα καταλήγει σε μεγαλύτερες ανάγκες στάθμευσης. Οι μόνοι αποδεκτοί χώροι στάθμευσης σύμφωνα με την προσέγγιση της βιώσιμης κινητικότητας -που είναι πλέον ευρωπαϊκή κατεύθυνση και δεν μπορεί να παρεκκλίνει η χώρα μας από αυτήν- είναι οι χώροι που αναπτύσσονται περιμετρικά του κέντρου της πόλης και εξυπηρετούν την μετεπιβίβαση από το αυτοκίνητο στην δημόσια συγκοινωνία, το ποδήλατο και το περπάτημα. Ο Δήμος Ηρακλείου εργάζεται ήδη σε αυτήν την κατεύθυνση και αναπτύσσει ταυτόχρονα σύστημα mini-bus και χώρους στάθμευσης και μετεπιβίβασης.

10. Δεν μπορούσαν οι κατασκευές αυτές να είναι πιο όμορφες;

Πάντα υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης. Ωστόσο, καλό είναι να γνωρίζουμε ότι οι κατασκευαστές έχουν χρησιμοποιήσει ειδικούς βιομηχανικού σχεδιασμού και εξελίσσουν διαρκώς τα προϊόντα τους. Θα χαρούμε να λάβουμε προτάσεις αισθητικής βελτίωσης, τις οποίες θα διαβιβάσουμε στους κατασκευαστές.

11. Πώς επιλέχθηκαν οι θέσεις των σταθμών; Δεν θα μπορουσαν μελλοντικά να αλλάξουν ή να πυκνώσουν;

Οι θέσεις των σταθμών ταυτίζονται με τις θέσεις που εγκρίθηκαν στο πλαίσιο του Σχεδίου Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας, για το οποίο έγινε σειρά διαβουλεύσεων. Οι θέσεις αυτές επιπλέον πέρασαν από έγκριση Δημοτικού Συμβουλίου και επιθεωρήθηκαν από τους μηχανικούς του Δήμου και εξωτερικούς συνεργάτες. Κάποιες εναλλακτικές θέσεις που ενδεχομένως να ήταν καλύτερες δεν εγκρίθηκαν από υπηρεσίες όπως η Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων ή ενέπιπταν στην δικαιοδοσία άλλων φορέων όπως π.χ. η Εκκλησία. Η Τεχνική Υπηρεσία του Δήμου έχει υπόψη της τα προβλήματα που παρουσιάζουν κάποιες χωροθετήσεις (ιδιαίτερα αυτές που βρίσκονται επί των πεζοδρομίων) και εργάζεται για να βελτιώσει τις θέσεις σε εύλογο χρονικό διάστημα ή αμέσως μετά το πέρας της πιλοτικής περιόδου. Μετά την πιλοτική περίοδο οι σταθμοί μπορούν επίσης να αυξηθούν, έτσι ώστε η συγκεκριμένη υπηρεσία να καλύπτει καλύτερα τον ιστό της πόλης. Στο δίκτυο θα μπορούσαν να προστεθούν και σταθμοί εντός ιδιωτικών χώρων δημόσιας χρήσης, όπως π.χ. αθλητικά κέντρα, κέντρα εμπορίου, χώροι πολιτισμού, τουριστικές εγκαταστάσεις, αεροδρόμιο, λιμάνι, κτλ.

12. Δεν μπορούσαν οι κατασκευές αυτές να τοποθετηθούν εκτός πεζοδρομίων και πλατειών για να μην εμποδίζουν πεζούς και ΑμεΑ;

Οι παρούσες χωροθετήσεις έγιναν σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία και δεν εμποδίζουν την διέλευση ΑμεΑ. Αφήνουν όλες τουλάχιστον 1,50 μ. καθαρό πλάτος πεζοδρομίου και δεν έχουν τοποθετηθεί επί ραμπών ή οδηγών τυφλών. Ενδεχόμενες μελλοντικές μετατοπίσεις των σταθμών μπορούν να βελτιώσουν κυρίως το αισθητικό αποτέλεσμα, αλλά δεν θα έχουν επίδραση σε θέματα προσβασιμότητας.

13. Γιατί υπάρχουν ορθογραφικά λάθη και τεχνικά προβλήματα στο ξεκίνημα του έργου;

Το έργο αυτό είναι αρκετά σύνθετο καθώς προϋποθέτει την συνεργασία πολλών και διαφορετικής φύσης και προέλευσης φορέων, στοιχείο που έχει οδηγήσει σε κάποιες μικρές αστοχίες αναφορικά κυρίως με την επικοινωνία του έργου στους πολίτες του Ηρακλείου. Αναγνωρίζουμε τα προβλήματα και εργαζόμαστε για να διορθωθούν τα όποια λάθη το συντομότερο δυνατόν.

14. Υπάρχει κάποιο σχέδιο απο την πλευρά του Δήμου για καλύτερη επικοινωνία και διαβούλευση επί του έργου;

Ο Δήμος το επόμενο διάστημα θα δώσει μεγαλύτερη έμφαση στην επικοινωνία του έργου με τις δικές του δυνάμεις και θα προβεί σε ενέργειες διαβούλευσης και συλλογής σχολίων και απόψεων από τους πολίτες. Ήδη σχεδιάζεται σχετική έρευνα ερωτηματολογίων για τους πολίτες και σειρά συνεντεύξεων με σημαντικούς φορείς της πόλης. Προγραμματίζεται, επίσης, μια μεγάλη εκδήλωση το πρώτο τρίμηνο του 2024 που θα συνδυάζει δράσεις για το ποδήλατο, street art και μουσικοχορευτικές παραστάσεις ευαισθητοποίησης.